Κυβερνητικό Έργο

Στο πλαίσιο του ευρύτερου μεταρρυθμιστικού της έργου και με στόχο τον εκσυγχρονισμό και ανασύνταξη του κράτους, η Κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη προχωρεί μετά από 65 χρόνια και για πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ουσιαστικές τομές για ενίσχυση και βελτίωση του τρόπου λειτουργίας των δυο κορυφαίων αυτών θεσμών. Διαχωρίζεται ο διττός ρόλος του Γενικού Εισαγγελέα. Δημιουργείται ο νέος θεσμός του Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου και Β. Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου. Δημιουργείται Ελεγκτικό Συμβούλιο.

Κατά τη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου στις 2 Ιουλίου 2025, εγκρίθηκαν 40 νομοσχέδια τα οποία σκοπό έχουν τον εκσυγχρονισμό της Νομικής και Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.

Τι προνοείται για τη Νομική Υπηρεσία:

Δημιουργείται ο θεσμός του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και του Βοηθού Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου, μέσα από τις πρόνοιες των τροποποιητικών νομοσχεδίων, που μεταξύ άλλων, προωθείται ο διαχωρισμός του υφιστάμενου διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Οι ποινικής φύσεως αρμοδιότητες, οι οποίες επί του παρόντος ασκούνται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, αναλαμβάνονται από τον Γενικό Δημόσιο Κατήγορο, όπως επίσης και η υποχρέωση του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου να δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, τα κριτήρια άσκησης των ποινικών διώξεων.

Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:

- Διαχωρισμό του διπλού ρόλου του Γενικού και Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα. Ο Γενικός Εισαγγελέας παραμένει ως ο νομικός σύμβουλος του κράτους και προϊστάμενος της Νομικής Υπηρεσίας με τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα να έπεται αυτού.

- Δημιουργία νέου θεσμού, του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και του Βοηθού Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου, στον οποίο απονέμονται οι υφιστάμενες εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας που αφορούν τον διωκτικό του ρόλο. Οι πρόνοιες για τα προσόντα, θητεία, παύση, καταβολή μισθοδοσίας θα είναι αντίστοιχες με αυτές του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα.

- Καθορισμό οκταετούς θητείας στα αξιώματα του Γενικού Εισαγγελέα, Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και Βοηθού Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού.

- Άσκηση εξουσιών του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου βάσει καθορισμένων κριτηρίων που εκδίδει ο ίδιος και δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.

- Πρόνοια για ετοιμασία και υπογραφή Πρωτοκόλλου Συνεργασίας μεταξύ του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας με τον Γενικό Δημόσιο Κατήγορο, για θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων και των δύο Υπηρεσιών.

- Ρυθμίσεις για αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και των Λειτουργών που τη στελεχώνουν. Περαιτέρω, στο πλαίσιο της αυτονόμησης της Νομικής Υπηρεσίας, ρυθμίζονται νομοθετικά και θέματα που αφορούν στη δομή, οργάνωση, διάρθρωση και λειτουργία της.

- Ρυθμίσεις για την ίδρυση, δομή, στελέχωση και λειτουργία της ανεξάρτητης Υπηρεσίας του Γενικού Δημοσίου Κατηγόρου.

- Ιδρύεται Εισαγγελικό Συμβούλιο, τόσο στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, όσο και στην Υπηρεσία του Γενικού Δημοσίου Κατηγόρου, με αρμοδιότητα για τους διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις, τοποθετήσεις, αποσπάσεις, απολύσεις και άσκηση πειθαρχικής εξουσίας των Λειτουργών εκάστης Υπηρεσίας.

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας του διωκτικού ρόλου που σήμερα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Νομικής Υπηρεσίας και της ικανότητας των Λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας και των Δημόσιων Κατηγόρων να εκτελούν τα καθήκοντα τους με περισσότερη αυτονομία, υπό την καθοδήγηση των διασφαλίσεων που απαιτούνται σύμφωνα με το κράτος δικαίου.

Οι εν λόγω ρυθμίσεις συνάδουν με τις κατά καιρούς αναφορές και συστάσεις διαφόρων ευρωπαϊκών και διεθνών οργάνων, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Δημοκρατία μέσω του Νόμου (Επιτροπή Βενετίας), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Κράτος Δικαίου (Rule of Law) και η Ομάδα Κρατών ενάντια στη Διαφθορά του Συμβουλίου της Ευρώπης (Επιτροπή GRECO).

Τι προνοείται για την Ελεγκτική Υπηρεσία:

Στόχος των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας, αποτελεσματικότητας και συλλογικότητας κατά την υλοποίηση του έργου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, καθώς και η βελτιστοποίηση της λειτουργίας του ανεξάρτητου αυτού θεσμού, με τρόπο που να ανταποκρίνεται περαιτέρω στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου κράτους δικαίου, διασφαλίζοντας επιπλέον την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.

Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:

- Πρόνοια για την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού της χωρίς την εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας.

- Καθορισμό οκταετούς θητείας στο αξίωμα του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού τους.

- Ίδρυση Ελεγκτικού Συμβουλίου, το οποίο αποτελείται από τρία (3) μέλη.

- Η θητεία των μελών είναι πενταετής (5), χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού.

- Καθορισμό, μεταξύ άλλων, των απαιτούμενων προσόντων του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή ως επίσης των Μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου.

- Καταγραφή των αρμοδιοτήτων του Γενικού Ελεγκτή και των μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου, ως επίσης της λειτουργίας του.

- Το Ελεγκτικό Συμβούλιο δύναται να καλεί σε συνεδρία του τον Γενικό Ελεγκτή και υποχρεούται να λαμβάνει τη θέση του Γενικού Ελεγκτή πριν τη διατύπωση γνώμης για ενδιάμεση ή ετήσια έκθεσης. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνονται πρόνοιες στο νομοσχέδιο, ώστε να παρέχεται προσχέδιο της ετήσιας έκθεσης και των ενδιάμεσων εκθέσεων του Γενικού Ελεγκτή στο Ελεγκτικό Συμβούλιο, το οποίο θα δύναται να διατυπώνει γνώμη και η γνώμη του να καθίσταται παράρτημα αυτών. Περαιτέρω, προνοείται δικαίωμα του Ελεγκτικού Συμβουλίου πρόσβασης μέσω του Γενικού Ελεγκτή, σε έγγραφα, στοιχεία και πληροφορίες για την άσκηση των νομοθετικά προβλεπόμενων αρμοδιοτήτων του. Οι πιο πάνω εισηγήσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας βασίζονται σε μελέτη του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κατά την οποία λήφθηκαν υπόψη και τα ισχύοντα σε άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. Από τη συγκριτική αυτή επισκόπηση παρατηρείται ότι η πλειοψηφία των κρατών μελών, δεκαέξι στο σύνολο, ακολουθούν το μοντέλο του πολυπρόσωπου ελεγκτικού οργάνου. Σημειώνεται επίσης ότι μόνο σε τέσσερα κράτη, πέραν της Κύπρου, τα ελεγκτικά όργανα δεν έχουν καθορισμένη θητεία, είτε το όργανο είναι μονοπρόσωπο, είτε συλλογικό.

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις τόσο για τη Νομική όσο και για την Ελεγκτική Υπηρεσία εντάσσονται στο πλαίσιο υλοποίησης μιας συνεκτικής και φιλόδοξης εκσυγχρονιστικής ατζέντας της Κυβέρνησης, που στοχεύει με συνέπεια στην περαιτέρω εδραίωση των αρχών της χρηστής διακυβέρνησης σε κάθε πτυχή της δημόσιας διοίκησης και της λειτουργίας του κράτους.

Πρόκειται για μια πολιτική επιλογή με σαφές αποτύπωμα, η οποία απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις και επιδιώκει τη θεσμική ανανέωση και τη συνεχή βελτιστοποίηση της δημόσιας λειτουργίας, αξιοποιώντας καλές πρακτικές από άλλα κράτη.

Οι παρεμβάσεις αυτές αποτελούν υλοποίηση συγκεκριμένων πολιτικών που περιλαμβάνονται τόσο στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας, όσο και στον Ετήσιο Κυβερνητικό Προγραμματισμό, αποδεικνύοντας στην πράξη τη μεθοδική προσήλωση της Κυβέρνησης στη μεταρρύθμιση και τον θεσμικό εκσυγχρονισμό.

Γιατί η διαφάνεια και η λογοδοσία δεν είναι σύνθημα, είναι πολιτική επιλογή.